Skip to main content

Posts

Showing posts from 2016

Փոքր քաղաքներում

Փոքր քաղաքներում մահվան մասին լուրերը փաթաթվում են լվացքի պարաններին ու օդի մեջ կախված մնում Փոքր քաղաքներում իրար հետ շշուկով են խոսում, որ չարթնացնեն անկողնում տեղավորված մահվանը Փոքր քաղաքներում մեռնողները քեզ հարազատ են տարածության օրենքներով Փոքր քաղաքներում մեռնողների վերջին հպումը մաշկիդ վրա ես զգում Փոքր քաղաքներում մեռնողի աչքերը փակողը վերևի հարևանդ է Դիահերձողը՝ հարազատ քույրդ Փոքր քաղաքներում մեռնողների ոսկորները բարձրաձայն են փտում Փոքր քաղաքներում մեռնողների շարքերը շրջանաձև են Ու տասնվեցերորդ տեղը միշտ քոնն է Փոքր քաղաքներում մահը ոտքդ տրորելով է շտապում դեպի մեռնողը Շտապելիս էլ հասցնում է անգամ քեզ ձեռքով անել Փոքր քաղաքներում մահը ճանաչում է բոլորիս դիմագծերն ու ոտնաձայները Մեր գրպանների պարունակությունը Փոքր քաղաքներում մահը մեր կողքին կանգնած մտածում է ինքն իր մասին Ձմռանը մեզ պես մուշտակ է հագնում Արևին նայելիս աչքերը կկոցում է Ու մեզ հետ միասին վախենում վերելակի դռներից Փոքր քաղաքներում մահը միշտ կողքի բակում է Ու պատերի հետ գնդակ է խաղում Փոքր քաղաքներում հաջոր

Պատյան

Երեկ գիշերվա կեսին զգացի, թե ոնց է փողոցի շարքային գողերից մեկը տուն ներխուժել: Ալարեցի տեղերիցս վեր կենալ ու միջամտել գործին: Սուսուփուս ինչ-որ պետքն է կատարել էր ու առանց հետք թողնելու հեռացել: Լուսադեմին արթնացա, մանրակրկիտ ստուգեցի ողջ սենյակը, առանց որևէ ծակուծուկ բաց թողնելու: Ուզում էի պարզել, թե ինչ է հետը տարել, թե սենյակիս որ մի հատվածին է ուշադրություն դարձրել գիշերային այցելուս: Ու այդպես էլ ոչինչ գողացված ու իր տեղից դուրս տարված չգտա: Ամեն ինչ իր սովորական տեղում էր՝ սեղանիս թղթերի վրա դրված կես բաժակ սոդայաջուրը, որ ամեն առավոտ ստամոքսիս համար էի խմում, կրծոտած խնձորը, դեղնած ու մահամերձ մուկը պատի անկյունից, ճռռացող աթոռակս. ողջն իրենց տեղում էին: Ուրախացա ու շարունակեցի նույն կյանքով ապրել՝ ինչպես նախկինում: Ստամոքսիս ցավն էր անգամ վերացել: Ու երբ մի անգամ բժշկին այցելեցի ու խնդրեցի մի լավ ստուգել՝ ոտքից գլուխ, ինձ պառկեցրեց, ստուգելու ընթացքում երկար-բարակ մտածեց, հետո ժպտաց, ծիծաղեց, լաց եղավ, անգամ՝ հեկեկաց. ամեն ինչ արեց՝ բացի ինձ բացատրություն տալուց: Հետո հարցրի՝

ու մի քիչ էլ՝ գրելու մասին

Երբեմն, բավականին հաճախ նույնիսկ, պիտի հարգել մեր մեջ ապրող անտաղանդ գրողին, իրեն գրողի տեղ դրած նվնվիկ մարդուն, գրել ձևացնողին, ժամերով սպիտակ էկրանին նայող ու դատարկության մեջ լող տվողին. եթե չլիներ ինքը, մեր ձեռքերի շարժումը ոչ մի վայրկյան դադար չէր տա ու մի օր սպառվելու աստիճան կթուլանար, մենք էլ շնչահեղձ կլինեինք գրողներին հատուկ գերլցված պարկի զգացողությունից: Կուտակվելուն պիտի ժամանակ տրամադրել, ներքին քաոսի պայմաններում չպիտի գրել, զոռով չպիտի գրել, ծննդաբերելուն  բնորոշ ցավերի մեջ չպիտի լինել գրելու ընթացքում, չգրելը որպես անեծք չպիտի դիտարկել, այլ շնորհված ժամանակ՝ մի քիչ ապրելու, ընթրելու, սիրելիների հետ զրուցելու: Որովհետև գիտենք, որ ամենավերջում, մեկ է՝ պիտի գրելուն հանգենք, անընդհատ շրջապտույտի մեջ գտնվող գնացքին, մեզ տանջամահ անողին, գիտենք, որ բոլոր քայլերի վերջը միշտ գրելն է, ու վերջից էլ հետո՝ ապրելու էն մյուս կողմում, շարունակությունն ու անվերջությունը էլի գրելն է:

Կապույտ հորիզոնը

Ինձ համար քայլում եմ փողոցի երկայնքով, մեկ էլ աշխարհի բոլոր ծայրերում ինչքան վրեժխնդիր մեռել կա` գալիս, մազերիցս քաշում է, նստում է ուսերիս ու իրար հետևից վրեժի մասին գիտական հոդվածներ կարդում: Ես այդ պահին, պարտադիր պայման է, ձեռքիցս բաց եմ թողնում թղթերի կույտը, որ պիտի տանեի տուն ու աշխատեի իրենցով, պայուսակիցս հանում ու փողոց եմ շպրտում մի քանի րոպե առաջ գնված գրքերը, որ թեթև մարմնով դիմավորեմ մեռելներին, և հետո իրենց պատմածները բավական են կյանքիս մնացած տարիները դրական հիշողություններով ու հույզերով լցնելու համար: Ուսիս թառած մեռելներիս վերջույթները բրդից հագուստ են հիշեցնում, որ այդ պահին ուզում եմ փաթաթել ուսերիս՝ իրենց ձայնը տակառի հնչողությամբ լսելու համար:  Հենց մոտենում եմ անցումին, լուսակիրները դեղնավուն գույն են ստանում, որ մեռելների ճաշակով լինի ու փողոցն անցնելիս ուղեղս չմթագնի: Ամենազավեշտալին երևի այն է, որ իրենք մի պահից այն կողմ մոռանում են ուսատիրոջն ու սկսում իրար հետ վիճելը՝ ոսկորների, մոխիրների ու կապույտ հորիզոնների թեմաներով: Վերջին թեման միայն Ծաղկամեռելն է նա

Էլեգիա

Ծաղկամանի հատակում ինձ լավագույն տեղը կտաք, մոխիր ձևացող փոշիս կլցնեք գրքերիս վրա, որ թվա, թե իմ չափ հին են ու կեղտոտ վարագույրի վրա կամրացնեք կոշիկներս թարս զույգերով կարող են և ծափահարություններ լինել անգամ երաժշտության կեսից՝ առանց գործիքների, ոչ երկնքից ոչ ժամատնից ու ոչ էլ անգամ համակարգչից հնչող երաժշտության սիրածս ֆիլմերի բոլոր տիտրերն իրար կմիացնեք եթե պետք է պարզել կյանքիս տևողությունը  ծաղկամանը չկոտրեք խրախճանքի ժամանակ հանկարծակի մոռանալով ինձ ներսում իմ մասին խոսելիս կարող եք շեղվել դեպի քաղաքականություն կամ նոր գիտական հայտնագործություններ գուցե պարզվի, որ մեռնել բայը հանել են բառապաշարից ու նույնիսկ բառարաններից հետո հասկանաք հավաքի անիմաստությունը ու ցրվեք տներով՝ մոխիրս քամուն տալու արագությամբ սև ապակին ես էի սև շրջանակը մինչև մեռնելս պարանոցիս կախված էր համապատասխան նկար էլ չունեմ ոչ դարակներումս ու ոչ էլ ֆեյսբուքյան արխիվներում միակ պատկերը, որ կարող եք կախել պատից դատարկ անցքն է՝ առանց շրջանակի ֆիլմերում մեռնողները միշտ սիրուն դիրքերով են պառկած արյունը աբստրակտ նկ

Սարտրի ‹‹Ճանճերը››

Յուպիտերը որպես մահվան ու ճանճերի աստված, սեփական զղջումների տակ տառապող մարդկանց խումբ, ովքեր ամեն տարի սպասում են իրենց ծանոթ մեռյալներին, որ վերջիններս գան ու իրենց տանջանքները բազմապատկեն, մարդկանց վախի ու սգի մեջ պահող թագավոր, ով պարզվեց, Արգոսի ամենատխուր մարդն է. մի խոսքով իսկական Սարտրյան մթնոլորտով պիես՝ հիմնված Էվրիպիդեսի Էլեկտրա առասպելի վրա, դե բնականաբար մինչև վերջին շունչը սարտրացված:  Ընդհանրապես անմահության բացասական կողմերի մասին Սարտրը սիրում է գրել, գուցե ոչ բառացի: Օրինակ ‹‹ Դռնփակում ›› մարդիկ անվերջության մեջ իրար համար դահիճներ են կարգվում ու յուրաքանչյուրի ներկայությունը մյուսի համար սարսափելի է լինում, որովհետև ամեն մեկը գիտի դիմացինին ցավ  պատճառող կետերի մասին, ու երևի ամենավատը, գիտի դիմացինի խղճի վրա ծանրացած դեպքի մասին, որն էլ հենց ամենաշատն է տանջում: Էն, որ դժոխքը մյուսներն են, Սարտրի խոսքն է, բայց ես մյուսներ-ի մեջ հասկանում եմ բոլորիս՝ մեզ ներառյալ: Այսինքն մարդկանց ներկայությունը: Էն մարդկանց, ովքեր քեզ մոռանալու են ու դա քո ծանրությունն է դառնալո

‹‹Աբիսողո՜մ, Աբիսողո՜մ››

Ֆոլքներ կարդալը մեռնելուն հավասար մի բան է, հատկապես էս մեկը: Բայց մի առավելություն ունի, չես կարողանում կտրվել իրենից: Կարդալու ամբողջ ընթացքում մոտս գլխացավ էր սկսվում, աչքերս հոգնում էին, ձեռքիս ափերը` քոր գալիս: Մի խոսքով տարօրինակ բաներ էին կատարվում: Աշխարհի ամենաերկար նախադասություններով գրքերից է, մենակ վեցերորդ գլխում մի նախադասություն կա, որը 1288 բառից ա կազմված: Հարավային գոթիկա ժանրում է գիրքը (հարավային գոթիկան հարավում կատարվող պատմությունների մասին է, որոնց մեջ գերբնական երևույթների, պաշտամունքների, հավատալիքների, սնոտիապաշտության ազդեցությունը շատ մեծ է: Էդ պատմություններում մարդիկ սերնդից սերունդ իրար են փոխանցում կոնկրետ երևույթների կամ մարդկանց հանդեպ վախը, կողմնապահությունը կամ խուսափումը) Ընթացքում հերոսներից ամեն մեկը իր տեսանկյունից է խոսում: Դժվարամարս, բարդ-ընկալելի, լիքը համեմատություններով, շատ խիտ բովանդակությամբ գիրք է: Խորհուրդ տալ չեմ կարող ոչ ոքի, կվախենամ նույնիսկ էդ ուղղությամբ մտածել: Ֆոլքները ակնարկներով է խոսում, մի բանի շուրջ հազար անգամ պտտվու

Պոստ-ապոկալիպսիս

Ինձ նվիրած թղթերի կույտը պատռելուց արյուն չեկավ, որովհետև այն վաղուց էր չորացել անկենդան ակվարիումի հատակում, ձկները քեզ ինադու իջել էին ներքև` դեպի արյան հոտը ու մարմնիդ շուրջը պտույտներ տվել, փաթաթվել էին մազերիդ, ամենափոքրերը մտել էին թարթիչներիդ արանքը, ինչպես տարիներ առաջ մի հասարակ միջատ էր նման կերպ վարվել ու դարձել հիշողություն` պատմելու արժանի: Հատակի տիղմը մաքրելը իմ գործը չէր, դու էիր արմատացել այնտեղ` ջրիմուռի պես: Ես չէի կարող զբաղվել ակվարիումի մաքրությամբ, հանկարծ կարող էի քեզ էլ պոկել հատակից ու դեն շպրտել, ու դու նույնիսկ ձայն չէիր հանի, որովհետև ձայնալարերդ ձկնային են: Մեր 28 համարի հանրային սենյակը դատարկված է շատ վաղուց, նստարանները մամռոտել են, բորբոսնել, մեր աղմուկն ու քաոսը ուրվականներին է անցել, ծխի պատճառով պատուհանները ոչ ոք չի բացել, շարժումը դադարել է այնտեղ: Որովհետև մեր ներկայությունն էր, որ կենդանություն էր տալիս սենյակում գտնվողներին, շարժում անիվները, երբեմն կանգ առնում:  Մեր մոլորակը ածխացել է, նույնիսկ բեկորները չեն պահպանվել, մենք անօդ տարածության մե

Ծովանկար

Բոբիկ ոտքերով տղան մեկ տարի է ինչ գուլպայագործ էր դարձել: Սպիտակ, բորբոսնած կառույցն ամեն առավոտ մի քանի կիլոգրամով թեթևանում էր: Տղան էր թեթևացնում: Իրեն ոչ ոք չէր վճարում այդ գործի համար: Պարզապես չէր կարող կառույցն այդպես լիքը թողնել ու առանց այդ էլ անհանգիստ գլուխը բարձին դնել: Թարթիչների փակվելուց հետո շրջապատող ծովի լացուկոծը նույնիսկ ակնարկի ձևով չէր հասնում քնած տղային: Իսկ ողջ գիշեր պտտվող պայծառ լույսին վաղուց էր սովորել: Երազներում այդ լույսը փողոցային լապտերի տեսք էր ստանում, ու տղան ամրապնդում էր քունը: Եթե հանկարծ մթնում էր, տղան գիտեր, որ կառույցում է անսարքությունը, ոչ թե իր երազների փողոցներում: Արթնանում էր ու շտապում վերև` փարոսի լույսն ու իր երազների լապտերները կարգավորելու համար:Երեկոյան կառույցն արդեն լցված էր լինում: Հյուրերը երբեք չէին ուշանում: Նրանք բոլորն էլ պատրաստված էին գալիս: Հո փարոսի փոքրիկ բնակչի՞ց չէին խնդրելու մի փունջ պարանն ու աթոռը: Առանց այդ էլ տղային նեղություն էին տալիս իրենց մարմինները նվեր թողնելով իրեն, որ առավոտյան գա ու ծովը նետելու արարո

աղետներ

Պատմեք ինձ ձեր աղետների մասին, մարդիկ: Ես ոչինչ այլևս չեմ պահանջի ձեզնից: Ես կթաքնվեմ ծառի հետևում, արմատների մեջ, այնպես, որ չերևամ, ես կծածկեմ դեմքս դեղնավուն կտորով: Ինձ հետ կիսեք ձեր աղետները: Դրանք ինձնից ու սենյակիս պատերից բացի ոչ ոք չի տեսնի: Ես դրանք մեխերով ու ասեղներով լցված զարդատուփում կպահեմ, որ ոչ ոք կարիք չունենա բացելու ու տեսնելու, թե ներսում ինչ կա: Դուք ինձ ասեք ձեր աղետների տեղը: Ես կգնամ ու կգտնեմ իրենց, առանց աղերսանքները հաշվի առնելու մազերից քարշ կտամ իմ տարածք ու կկողպեմ: Ես նրանց սովամահ կանեմ: Ես կխեղդեմ նրանց բարձով: Ես ձեր աղետների հարցերը  կլուծեմ, միայն թե ասեք ինձ նրանց տեղը, մարդիկ: Դեն նետեք անհանգստությունը, հոգնությունն ու ցրտահարված լինելու զգացումը: Դատարկ ձեռքերով, բաց ուսերով նստեք իմ սենյակում:  Ես ձեր աչքին չեմ երևա: Պատի անկյունից լուռ կլսեմ ձեր պատմությունը: Հետո կիջնեմ  ներքև, եթե կարիք լինի: Կամ ընդհանրապես կչքվեմ սենյակից: Ինձ ձեր աղետներն են հարկավոր, ձեր պատմություններն այդ աղետների մասին: Ես խոցելի ու թույլ պատմություններից կախու

Վերջինը

Ես տզրուկների ու խաբեության աշխարհից եմ: Ես տզրուկների ու խաբեության մասին երգողին երբեք չեմ տեսել: Ես նրան էլ չեմ հավատում: Ես էլ չեմ վախենում, որ թունավոր սունկ տեսնելու դեպքում չեմ կարողանա ուտելու ցանկությունս զսպել: Պատուհանից եկող լույսն էլ ինձ չի սպառնում: Իմ քաղաքին հաղթեցին խոտերն ու ծառերը, շրջափակեցին այն ու սկսեցին առանց դադարի վեր սլանալ: Որորի ծիծաղն եմ մոռացել Դեղին, կնճիթավոր խավարասերները գլխիս մեջ բողոքեցին եղանակային պայմաններից: Չկարողացա ոչինչ ձեռնարկել: Ես արժեք չունեմ, որովհետև ինքս ինձ ասեղնագործել եմ քաղաքիս ուսերին` շատ անհարմար դիրքով, որ նույնիսկ ջուր չեմ կարողանում խմել: Սիրածս ռեժիսորները, գրողներն ու հերոսները սպանեցին ինձ, որ էլ իրենցից ավել բան չպահանջեմ: Արյուն խմելու համար էլ պիտանի չեմ, մարդկանցից ջերմություն խլելու համար շատ ծեր եմ: Իմ գլխում լսվող ձայնը մերժեց իմ գոյությունը, ուրվականս ինձ չհավատաց, երևակայական ընկերներս դադարեցին տեսնել ինձ: Մտածել եմ ու հասկացել, որ մահվան մեջ միստիկա չկա: Մահվան մեջ նույնիսկ մահն ինքը չկա: Իմ հիվանդությունն անու