Ճռռոց

...Լավ, կգնանք: Խոստանում եմ:

Երջանիկ էի: Գիտեի, որ իր խոստման տերն է: Ու էդպես էլ եղավ: Գնացինք: Ճանապարհին նախապատրաստվում էի այդ ամենը տեսնելուն: Ինձ ուժ էի տալիս, բռունցքներս պինդ սեղմել էի: Մետրոյով էինք գնում: Ռելսերի ձայնը հաճելի էր:
Սիրտս անհանգիստ էր, ուժեղ էր բաբախում: Չէի ուզում, որ շուտ հասնեինք: Էնքան հուզված էի, որ նկատեց:

-Դե լավ, հասնում ենք, քիչ մնաց:

Ախր չգիտեր, որ ուզում էի՝ չհասնեինք, բայց եթե այդ ամենն իրեն ասեի, ինձ գժի տեղ կդներ ու կասեր՝ ամբողջ ամառ հոգիս հանեցիր, թե գնա´նք: Հիմա էլ չես ուզում: Շատ լավ, հետ ենք վերադառնում: Սարսափած իր խոսքերից (որոնք կասվեին, եթե ինձ լավ չպահեի) լռեցի: Վերջապես հասանք: Դուրս եկանք մետրոյից ու սկսեցինք քայլել: Դրսում դեռ լույս էր: Քայլեցինք երկար: Արդեն երևում էր տունը: Սիրտս սկսեց ավելի արագ խփել: Անցանք հին աղբարկղի կողքով: Նայեցի աղբարկղին՝ շատ էի կարոտել: Մոտեցանք դարպասին: Խնդրեցի, որ ես հրեմ դարպասը: Չմերժեց: Հրեցի: Դժվարությամբ բացվեց: Բացվելուց էլ ճռռաց: Հին ճռռոց էր դա: Ականջներումս փորձեցի պահել այդ ձայնը: Ներս մտանք: Կանգնեցի ու մի պահ քարացա:

    -Հն, ի՞նչ ես կանգնել, առաջ անցիր:
Լսեցի իրեն: Մի քանի րոպե շրջեցի տան կողքերով:
    - Տուն չե՞ս մտնելու,- հարցրեց:

Ախր չգիտեր, որ հենց դրան եմ նախապատրաստվում: Դան դուռը ոնց որ միշտ՝ բաց էր: Ներս մտանք: Ոտքս դնելուց հատակը ճռռաց: Նորից հին ճռռոց էր: Նորից մտապահեցի այն: Անցա խոհանոցով: Ոչինչ չէր փոխվել: Սեղանին, ոնց որ միշտ, մրջյուններ էին վազվզում: Մի քանի րոպե իրենց էի նայում:

- Նորի՞ց կպար էդ մրջյուններին:
    - Կարոտել էի իրենց:
    - Ուզու՞մ ես՝ հետդ վերցրու:
    - Չէ, էս է իրենց տեղը:

Սեղանը հին էր: Աթոռներն էլ: Նստեցի աթոռին: Վեր կացա: Նորից նստեցի: Ձեռքերովս շոշափեցի սեղանը: Հետո բացեցի պահարանը: Ամեն ինչ նույն տեղում էր: Շաքարավազն էլ: Ու մեջը երկու-երեք մրջյուն կար: Ձեռք չտվեցի իրենց: Փակեցի պահարանի դուռը: Մի քանի անգամ քայլեցի նույն տեղով, որ նորից լսեմ ճռռոցը: Ինձ խելագարի պես էի պահում: Համենայն դեպս կողքից էդպես էր երևում: Ախր ոնց կհասկանար ինձ, եթե ասեի, որ պատրաստ եմ անգամ համբուրել կեղտոտ ու փոշոտ հատակը: «Երեխայություն ես անում»,- երևի կասեր: Իսկ ես երբեք չէի կարողանա բացատրել, որ այդ տան հատակի փոշին ինձ անհրաժեշտ էր, որ ես դրա կարիքն ունեի:

 - Էդպես մի նայիր, մեկ է՝ քանդելու ենք:

Հա, բան չասացի:

Խոհանոցի ներսում սենյակ կար: Մտանք այդ սենյակ: Մութ էր: Բայց ամեն ինչ երևում էր: Սենյակում երկար քայլեցի: Մոտեցա փոքրիկ պահարանին: Բացեցի: Մի երկու բան կար դրված: Պահարանից մի գիրք վերցրի (Բուրատինոյի արկածներն էր):
    - Հիշու՞մ ես:
    - Հարյուր անգամ կարդացել ես:
   - Գիտեմ: Հիմա էլ կկարդայի:
    - Դե եթե ուզում ես՝ վերցրու:
    - Հենց հանեմ էստեղից, կդառնա սովորական գիրք: Ու ինձ էլ պետք չի գա:
    - Ինչի հետևից ես ընկել...
Գիրքը սեղմեցի ձեռքերիս մեջ: Մոտեցրի ինձ: Փոշի˜... հի˜ն փոշի: Ագահորեն շնչեցի այն:
    - Գրքի փոշին վտանգավոր է:
    - Գիտեմ, ու թքած ունեմ:

Գիրքը նույն տեղը դրեցի: Նորից սկսեցի շրջել սենյակով մեկ: Անկյունում բազկաթոռն էր: Նստեցի: Երեք րոպե մնացի էդտեղ նստած: Ձեռքերովս շոշափեցի բազկաթոռը: Վեր կացա: Երկու թախտերն էլ իրենց տեղում էին: Պատերը խոնավությունից քիչ էր մնում փլվեին: Մատներով շոշափեցի պատերը: Զգացի, որ փշրվում էին:

    - Եթե էդպես շարունակես, ինքդ կքանդես տունը:
Ոչինչ չասացի: Լուռ դուրս եկանք սենյակից:
Հիմա էլ...
    - Երկրորդ հա՞րկ էլ ես գնալու:
Էնպես նայեցի իրեն, որ փոշմանեց իր հարցից: Երկրորդ հարկ բարձրանալուց աստիճանները շարժվում էին:

    - Զգու´յշ:

Հասանք երկրորդ հարկ: Պատշգամբ: Սպիտակ սեղան: Դուռ: Ոչինչ չէր փոխվել: Ներս մտանք: Միջանցքը փոքր էր: Ավելի լուսավոր էր ու տաք: Մի քանի րոպե միջանցքում մնացի: Հերթով ձեռք տվեցի ամեն ինչին՝ պահարանին, գրքերին, դռանը: Մի երկու անգամ բացեցի ու փակեցի պահարանի դուռը: Նորից այդ ձայնը: Դիմանալն անհնար էր: Ճռռոցը սիրտս ծակում էր: Մտնում էր ներս: Անցնում էր ամբողջ մարմնովս, ներծծվում էր արյանս մեջ. ճռռոցը...

Սենյակ մտնելու ժամանակն էր: Ներս մտանք: Միանգամից դաշնամուրը տեսա՝ հին, սև: Բացեցի: Փորձեցի նվագել: Լարած չէր, չստացվեց: Դաշնամուրի վրա մի երկու արձանիկ կար ու մի ժամացույց: Սլաքն անընդհատ աջ ու ձախ էր գնում ու... ձայնը... հարազա˜տ, հեռու˜, սիրելի˜ ձայնը... Մոտեցա անկողնուն: Վրան ծածկոց կար՝ վանդակավոր, հին: Շնչեցի ծածկոցը: Մարմնովս ինչ-որ բան անցավ: Փշաքաղվեցի: Նույն հոտն էր, ոչինչ չէր փոխվել: Սեղանն էլ էր նույնը, աթոռներն էլ, պատերի նկարներն էլ: Հետո մոտեցա գրապահարանին: Նայեցի: Ժպտացի:

    - Սրա համար էինք եկել, վերցրու՝ ինչ պետք է:
Դա պարզապես առիթ էր էստեղ գալու: Ուրիշ կերպ չէի կարող:
    - Գի՞րք է պետք, վերցրու:
Հերթով կարդացի գրքերի վերնագրերը: Ձեռքս դրեցի Բուլգակովի «Վարպետն ու Մարգարիտան» գրքի վրա:
    - Միայն սա՞:
    - Չէ, բոլորը:
    - Հմ:
    - Գիտեմ, քո սիրելի գիրքն է: Ես էլ եմ այն շատ սիրում:
    - Կարդացե՞լ ես:
    - Չէ:
    - Հիմարություն:
    - Ոչինչ էլ չեմ վերցնում: Սրանք գրադարանում էլ կան:
Ապշած ինձ նայեց: Հասկացա՞վ, չգիտեմ:
    - Քանդելուց գրքերը տեղափոխելու ենք:
    - Դրանք կդադարեն գիրք կոչվել, եթե էստեղից տեղափոխվեն:

Պատուհանը բաց էր: Ծառերի տերևները պատուհանից ներս էին մտել: Մի տերև պոկեցի: Ձեռքերիս մեջ փշրվեց: Լուռ իջանք երկրորդ հարկից: Դիմացը նստարան կար: Մոտեցա: Նստեցի, պառկեցի, հետո նորից նստեցի: Պատի վերևում մի հին քարտեզ կար կախված: Իրենից թաքուն համբուրեցի այն: Փոշին կոկորդովս անցավ: Հաճելի էր: Գուցե դրանից հետո հիվանդանոց ընկնեի...Ի՞նչ կարևոր էր դա:

    - Քանդելուց թող քարտեզին ձեռք չտան:
    - Չի´ լինի:
Գիտեի: Տան այգում խոտեր էին աճել: Խոտերը նույնպես անցան մատներիս տակով: Կոճղ կար: Նստեցի վրան:
    - Երեխա ես, էլի:
Լուռ վեր կացա: Մոտեցա ջրի ծորակին: Բացեցի: Մի քանի վայրկյան լսեցի ջրի ձայնը: Հասկանում էի: Գնալու ժամանակն էր: Չէի ուզում տեղիցս շարժվել:
    - Հն, գնա՞նք:
    - Մի քիչ էլ սպասիր:
    - Անտանելի ես:

Գիտեի, որ անտանելի եմ: Ձայն չհանեցի: Ծորակի կողքին տաշտ կար՝ ջրով լցված: Մոտեցա: Ձեռքերս մտցրեցի ջուրը: Մի քանի րոպե տեղիցս չէի շարժվում:

    - Մտիր տաշտը: Մտիր ու խեղդվիր:
Սիրով կմտնեի: Հաճելի պահ էր: Ջուրը սառն էր: Էնպես էի հասկանում իրեն: Զարմանում էի՝ ոնց է լուռ դիմանում ինձ: Արդեն հոգնել էի: Ձեռքերս դողում էին:
    - Գնացինք:
    - Բա կտու՞րը:

Ինձ արգելում էին կտուր բարձրանալ: Վտանգավոր էր: Բարձրացա: Կտուրում կատուներ կային: Նայեցինք իրար, ժպտացինք, հասկացանք իրար: Իջա կտուրից: Արդեն դարպասի մոտ էինք:

    - Իսկ եթե չքանդե՞ք:

Իզուր ասացի: Լուռ բացեցի դարպասը: Վերջին անգամ...նույն ճռռոցը: Դարպասից դուրս եկանք: Երկու քար կար դրված: Խաղողի որթը...հի˜ն, ծանո˜թ: Հեռանալուց նայեցի տանը: Քարերը կարմիր էին: Երկար չնայեցի, որ շատ չտանջվեմ: Տունն էլ չէր կարողանում ինձ նայել: Մեղավոր էր զգում իրեն: Երկար ժամանակ լուռ քայլեցինք: Դեռ ուշքի չէի եկել: Դեռ էնտեղ էի: «Քանդում են, թող քանդեն, հո իմ ներսում չեն կարող քանդել... մի տեսակ չեն համարձակվի, մուտք էլ չունեն, ու˜ր մնաց քանդեն»: Հա, հիմարություն էր էդտեղ նորից վերադառնալը, հիմարություն կլիներ այդ տունը չքանդելը: Շատ լավ էի հասկանում:

Վերջին անգամ զգացի ճռռոցը, դռան ձայնը, ջրի ձայնը, կատուներին, ծածկոցի հոտը, փոշին, քարտեզը, կոճղը...
Նայեցի իրեն:

    - Մեկ է, քեզ չեմ հասկանում,- ասաց:

Գիտեի, որ խաբում էր: Ախր պարզ տեսնում էի աչքերից եկող երկու կաթիլ արցունքը: